1. Tại sao gián được liệt vào động vật gây hại?
- Ô nhiễm: Phân, vỏ, chất nôn của gián
- Gây phiền toái hoặc sợ hãi
- Mùi phát ra từ miệng và lớp biểu bì.
- Các phản ứng dị ứng: Kích ứng da và thậm chí gây suyễn.
- Cắn
- Mầm bệnh
- Vi khuẩn, virus và protoza.
2. Tổng quan về gián
- Khoảng 4.500 loài trên toàn thế giới
- Ở Việt Nam, chỉ có khoảng 5 loài được coi là loài gây hại chính
- Quan hệ gần gũi với loài mối.
- Có nguồn gốc ít nhất 300 triệu năm trước.
- Ăn các thực phẩm lưu trữ và các vật liệu khác.
- Có nguồn gốc từ châu Phi nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới
- Phân bố rộng và liên kết chặt chẽ với con người
Có thể bạn quan tâm: Gián đẻ trứng hay đẻ con? Nên làm gì để ngăn chặn gián sinh sản?
3. Đặc điểm hình thái
- MẮT: Gián có ”mắt kép“ giúp chúng nhìn thấy cùng một lúc hầu như tất cả các hướng xung quanh cơ thể của mình.
- CH N: Các sợi lông trên chân cung cấp thêm cơ quan xúc giác.
- R U: cơ quan xúc giác của gián. Gián đực có các cơ quan thụ cảm đặc biệt giúp chúng ngửi thấy mùi từ gián cái khi nó đang tìm kiếm người bạn tình.
- CERCI: Cerci là hai sợi lông nhỏ ở cuối bụng gián. Chúng hoạt động như một máy dò chuyển động. Khi 1 vật thể tìm cách lách vào con gián, cerci phát hiện những làn gió nhẹ hoặc cử động, và cảnh báo gián để chạy theo hướng ngược lại.
- MIỆNG: giúp gián có thể đánh mùi cũng như nếm vị. Nó di chuyển từ bên này sang bên kia, chứ không không lên xuống như miệng của con người.
- TUYẾN NƯỚC BỌT: Gián biết cách điều tiết tuyến nước bọt của chúng
- SINH SẢN: Để thu hút bạn tình, con cái tạo ra pheromone kích thích con đực. Gián đực tạo gói tinh trùng, sau đó đưa vào cơ thể gián. Hầu hết gián cái chỉ giao phối 1 lần trong đời. Tùy thuộc loài, con cái có thể tạo ra nhiều nang trứng, 16 – 64 trứng/ nang trứng.
- BỘ XƯƠNG: Bộ xương của gián bao phủ bên ngoài của cơ thể của nó. Gián phải lột xác để lớn lên.
Sinh sản: Giới tính thường liên quan đến pheromone.
Vòng đời
- Con cái đẻ 16 – 64 trứng / nang trứng
- Gián cái có thể đẻ 5 – 30 nang trứng
- Ấu trùng phát triển sau một số lần lột xác trong 2 -12 tháng
- Con trưởng thành sống được vài tháng đến một năm
Biến thái: Không hoàn toàn
3. Tập tính
Động vật ăn tạp, ăn xác thối
- Thức ăn của người hoặc động vật hoặc nước giải khát.
- Xác động vật chết hoặc thực vật.
Hoạt động ban đêm:
- Hoạt động chủ yếu là bóng tối, nơi ấm áp và ẩm ướt.
- Hoạt động chủ yếu không bị phát hiện
- THÍCH SỐNG TRONG KHE, KẼ
- SỐNG THÀNH ĐÀN
- THƯỜNG LIẾM LẪN NHAU
4. Một số loài gián phổ biến
4.1. GIÁN MỸ Periplanetta americana
GIÁN MỸ Periplanetta americana
- Có khuynh hướng sống trong nhà ở các vùng lạnh và ngoài trời ở các vùng ấm áp.
- Nang trứng thường rơi hoặc được gắn vào các bề mặt gần nguồn thức ăn và nước.
- Thích ăn chất hữu cơ mục nát, nhưng sẽ ăn thức ăn của con người và động vật. Ngoài ra có thể ăn gáy sách, bản thảo, giấy và quần áo.
- Con trưởng thành có thể sống tới 2, 3 tháng không cần thức ăn.
Môi trường sống: Chủ yếu là trong tường, mái nhà và khoảng trống tầng hầm, và trong và xung quanh cống rãnh và các bãi rác.
- Số trứng/ nang: có thể tới 16 Số nang trứng/ con cái: có thể tới 50.
- Lột xác: 7 – 10 Thời gian phát triển: 6 – 12 tháng Tuổi thọ con TT: 6 – 12 tháng Chiều dài cơ thể: 35 – 40 mm.
- Màu sắc Con trưởng thành có màu nâu đỏ với viền màu vàng nhạt xung quanh tấm lưng ngực trước.
GIÁN ĐỨC Blattela Germanica
- Có khả năng phát triển thành nguồn xâm nhiễm lớn, vì thời gian sinh sản nhanh.
- Gián cái mang theo nang trứng cho đến khoảng một ngày trước khi nở, do đó có ít thời gian ăn xác thối trước khi nở.
- Vì những lý do này, đây là gián phổ biến và tồn tại với con người trong các tòa nhà.
- Trường hợp nước có sẵn, con trưởng thành có thể sống đến 1 tháng mà không cần thức ăn.
- Mặc dù có cánh, nhưng con trưởng thành không bay được
GIÁN ĐỨC Blattela Germanica
- Số trứng/ nang: 30 – 40
- Số lứa: 3 – 4/ năm
- Lột xác: 6 – 7
- Thời gian phát triển: 40 ngày Từ lúc nở đến khi trưởng thành
- Tuổi thọ: 4 – 6 tháng
- Chiều dài cơ thể: 12 – 15 mm
- Màu sắc: con trưởng thành có màu hổ phách và hai sọc tối trên lưng.
HIỆN NAY, GIÁN ĐỨC LÀ LOÀI KHÓ KIỂM SOÁT NHẤT, BỞI VÌ:
- Số lượng trứng trong một bọc trứng rất lớn
- Thời gian phát triển nhanh
- Con cái mang theo bọc trứng
- Giai đoạn đầu có thể sống trong trong phân
- Có đặc điểm sống tụ lại thành số đông
- Trú ẩn ở những khe kẻ hẹp, nhỏ
- Ăn hầu hết các thức ăn phổ biến
MỘT SỐ LOÀI GIÁN PHỔ BIẾN
Gián phương Đông Blatta orientalis
Gián phương Đông Blatta orientalis
- Ít xuất hiện tại khu vực thành thị nhưng xuất hiện nhiều tại khu vực nông thôn.
- Ăn chất hữu cơ mục nát. Có thể ăn tinh bột và mép của hình nền và các cuốn sách.
- Bọc trứng được gắn vào bề mặt an toàn.
- Cánh của con cái đã giảm nhiều, trong khi cánh của con đực bao phủ ¾ phần bụng.
MÔI TRƯỜNG SỐNG
- Thích khí hậu mát và có thể được tìm thấy ở các miền Việt Nam.
- Thường gặp phải ở ngoài trời dưới rác lá và vỏ cây, và sàn nhà ẩm ướt, xung quanh hệ thống thoát nước.
Gián sọc nâu Supella longipalpa
- Xử lý loài này khó khăn vì chúng khá nhanh nhẹn và có thể bay nếu bị quấy rầy.
- Bọc trứng được gắn vào bề mặt an toàn.
- Cả gián đực và gián cái có cánh nhưng cánh của gián đực dài hơn và mở rộng qua bụng.
MÔI TRƯỜNG SỐNG
- Được xem là loài dịch hại trong nhà. Không giống như gián Đức, hoạt động của nó có thể rải rác khắp tòa nhà.
- Thích nhiệt độ ấm, nhưng không nhiều độ ẩm.
Gián sọc nâu Supella longipalpa
Gián gỗ Blattaidea cutilia
- Tìm thấy phổ biến xung quanh giường và thích thức ăn nguồn gốc thực vật.
- Gián lớn với màu đen với những mảng trắng trên ngực.
- Chỉ xử khu vực bên ngoài là đủ.
TẬP QUÁN
- Sống ở rác vườn và các khu vực đá
- Có thể gặp phải trong nhà nhưng không gây ra vấn đề.
PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT
Khách hàng cần được đào tạo và khuyến cáo thay đổi cơ sở/ tài sản để ngăn chặn nơi trú ẩn của gián.
PHÒNG NGỪA VÀ VỆ SINH
Phòng ngừa và Vệ sinh có thể được chia thành bốn loại:
- Ngăn chặn
- Loại bỏ nguồn thức ăn
- Loại bỏ nguồn nước
- Loại bỏ nơi trú ẩn
Gián gỗ Blattaidea cutilia
PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT NGĂN CHẶN
- Gián Đức có thể xâm nhập vào 1 cấu trúc trong một túi hàng tạp phẩm bị nhiễm. Kiểm tra hàng tạp hóa trước khi bảo quản. Giữ túi hàng ở các khu vực lưu trữ bên ngoài.
- Gián sinh sản nhiều trong các hộp bìa các tông. Vứt bỏ hộp không cần thiết ngay lập tức.
- Giữ cửa ra vào và cửa sổ đóng.
- Giữ màn chắn trong tình trạng tốt để ngăn chặn gián xâm nhập vào nhà.
- Kiểm tra các lỗ thông hơi và đảm bảo những lỗ xung quanh đường thoát nước bên ngoài và lỗ thông hơi cống được che chắn hoặc đóng kín. Sử dụng len thép đóng gói chặt để lấp tạm thời đến khi lỗ có thể được niêm phong đúng.
- Trám các vết nứt và kẽ nứt xung quanh cửa ra vào và cửa sổ để ngăn chặn gián xâm nhập vào nhà của bạn.
- Trẻ em có thể chuyển gián từ trường về nhà trong túi sách và hộp đựng bữa ăn trưa. Kiểm tra những đồ này thường xuyên.
LOẠI BỎ NGUỒN THỨC ĂN
Gián không cần nhiều thức ăn để tồn tại, đặc biệt khi có nguồn nước. Hơn nữa, nguồn thực phẩm có thể cạnh tranh với bả, làm giảm hiệu quả của chúng. Loại bỏ các nguồn thức ăn bao gồm:
- Lưu trữ và xử lý rác đúng cách. Mật độ gián cao nhất tại các nhà riêng là xung quanh các thùng rác và tủ lạnh.
- Đậy kín thùng rác để ngăn chặn gián tìm vào nguồn thức ăn. Ngoài ra, giữ khu vực rác thải sạch bằng cách vệ sinh thường xuyên.
- Đổ rác lọc bồn rửa thường xuyên để ngăn chặn thực phẩm tích tụ.
- Rửa chén đĩa ngay lập tức sau khi sử dụng. Chén không rửa là một nguồn thực phẩm chủ yếu tại bếp bị nhiễm.
- Giữ dụng cụ nhà bếp như lò nướng bánh, lò nướng bánh mì, lò vi sóng, bếp lò, lò nướng, và tủ lạnh không có mảnh vụn thức ăn khác.
Ngoài ra, giữ sạch sẽ khu vực xung quanh các thiết bị.
- Đóng chặt tất cả các thực phẩm sau khi mở hoặc trữ trong tủ lạnh.
- Đóng chặt thức ăn của thú nuôi. Không để thức ăn và nước rơi vãi.
- Thường xuyên hút bụi hay quét bên dưới và xung quanh đồ nội thất, bàn ăn. Hút bụi cũng có thể loại bỏ các trường hợp trứng gián không bị giết chết bởi thuốc trừ sâu.
LOẠI BỎ NGUỒN NƯỚC
Nước là yếu tố quan trọng nhất trong sự sống của gián. Loại bỏ các nguồn nước bằng cách như sau:
- Thắt chặt hoặc sửa chữa đường ống bị rò rỉ trong bếp và phòng tắm.
- Không để nước trong bồn rửa trong thời gian dài.
- Dùng thùng rỗng đặt dưới tủ lạnh để giữ nước ngưng tụ.
- Hãy biết rằng các đĩa thức uống vật nuôi, hồ, và ống ngưng tụ (dưới bồn rửa, khoảng trống tường) cũng có thể là nguồn của độ ẩm.
- Loại bỏ các nguồn nước đọng bên ngoài, như thùng, lốp xe, và hốc cây.
LOẠI BỎ NƠI TRÚ ẨN
- Ngoài thực phẩm và độ ẩm, gián cần một nơi để sống. Nơi trú ẩn rất quan trọng cho sự tồn tại của gián. Chúng thích những nơi tối, ấm áp và ẩm. Nơi cung cấp không gian chật hẹp chẳng hạn như ngăn xếp của các tờ báo hoặc bìa cứng, các đống quần áo, hoặc các vết nứt và kẽ nứt trong các cấu trúc.
- Nơi trú ẩn không chỉ cung cấp một nơi cho gián sống, mà còn có thể tạo ra các “vùng không có thuốc trừ sâu” để gián trú ẩn nếu thuốc trừ sâu được lựa chọn để xử lý.
- Loại bỏ nơi trú ẩn bằng cách sau:
- Bịt kín các vết nứt và kẽ hở.
- Không xếp củi trên mặt đất và ra xa nhà.
- Bịt kín các hốc cây bằng xi măng để loại bỏ khu vực ẩn náu chính.
Bịt kín chỗ hở không cho gián xâm nhập
LOẠI BỎ NƠI TRÚ ẨN
- Giữ cây bụi và cây cảnh bằng cách tỉa và cho ra xa nhà.
- Dọn dẹp đống lộn xộn như báo chí, túi xách, và quần áo tích lũy.
PHƯƠNG PHÁP IPM CHO GIÁN
- Triệt để hút bụi và lau bàn chế biến, bếp bằng nước xà phòng
- Kiểm tra bả mồi hàng tháng đến khi lượng gián giảm, sau đó là hàng quý
- Thay thế các trạm bả rỗng, vì chúng có thể cung cấp nơi trú ẩn thêm cho gián.
- Không đặt bả trong khu vực xử lý với thuốc trừ sâu dạng lỏng hoặc đặt bả mồi sau khi phun 4 – 6 tuần.
Đặt bả gián
Có thể giảm 80% số lượng gián bằng cách sử dụng phương pháp IPM sau đây:
- Chỉ sử dụng một lớp phủ mỏng xung quanh nhà và cách nhà ra 300 mm. Điều này sẽ thích hợp thời gian khô và hạn chế điều kiện thuận lợi cho gián sinh sống.
- Áp dụng các sản phẩm kiểm soát trong vòng 1 mét của căn nhà trong rơm, lá rụng, hoặc lớp phân hữu cơ, và bên cạnh môi trường sống khác của gián như vườn, những tảng đá. Luôn tuân theo nhãn thuốc.
- Xử lý các vết nứt và kẽ nứt bị che chắn như góc hiên nhà, dưới gờ tường, dưới tủ, và dưới cửa gara.
- Bả hoặc các sản phẩm dạng lỏng có thể được sử dụng, nhưng không dùng cả hai cùng một lúc tại cùng một khu vực.
PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT DÙNG HÓA CHẤT KIỂM SOÁT
- BỤI: Thiết bị điện, mái nhà, động cơ và đáy tủ CÁC CHẤT TẨY RỬA Bình xịt và gas
- XỊT NƯỚC: Vết nứt và kẽ hở, rào cản / thuốc xịt còn dư SƠN Bề mặt không xốp
- BẢ: Khu vực khó xử lý, các bề mặt ẩm
- KEO DÍNH: Kiểm tra
- PHUN BỀ MẶT: Khoảng trống lớn, không gian mái nhà và tầng phụ
- GEL Khu vực khó xử lý và bề mặt chế biến thức ăn
BỘT HÒA NƯỚC (W.P.S)
- Có thể được pha loãng trong nước.
- Hiệu quả trên các bề mặt xốp. Hạt còn lưu lại trên bề mặt. Có thể để lại vết.
- Đòi hỏi phải khuấy thường xuyên và có thể tắt vòi phun. Chỉ nên được sử dụng vào ngày pha trộn như thành phần của thuốc diệt côn trùng có thể bị tách nhỏ.
VI NANG ĐẬM ĐẶC (M.C.S)
Công thức chậm phân giải, có thể thấm qua vỏ (hình cầu rất nhỏ) và có:
- Tồn lưu lâu.
- Không mùi
- Không gây hại cho thực vật
- Diệt gián tốt.
- Cần khuấy thường xuyên.
- Có thể để lại vết ố.
Ngoài ra, bạn cũng có thể liên hệ các công ty dịch vụ diệt gián uy tín để được tư vấn thêm về các gói dịch vụ phù hợp.
DỊCH TREO ĐẬM ĐẶC (S.C.)
Tương tự như WPS, tuy nhiên SC là dạng huyền phù. Khả năng pha loãng tốt hơn và ít tồn lưu bằng W.P.S.
BẢ & GEL
Có một số gel có thể dùng kiểm soát gián. Chúng cực kỳ hiệu quả và có những lợi ích sau đây:
- Không có hoặc ít mùi
- Độc tính thấp
- Dễ sử dụng.
- Không gây bẩn
- Hiệu quả kiểm soát lâu dài
- Có thể sử dụng trong giờ làm việc
- Hiệu lực tầng
NHŨ TƯƠNG ĐẬM ĐẶC (EC):
- Có thể được sử dụng phun bề mặt hoặc phun sương.
- EC thường ít để lại vết trên bề mặt và sẽ được hấp thụ vào các bề mặt xốp.
- Có thể gây ngộ độc cho cây.
SƠN
Thuốc trừ sâu được trộn lẫn với nhựa và sơn trên bề mặt. Các tinh thể thuốc trừ sâu vẫn tiếp tục lưu lại trong nhiều tháng.
BẢ
Thuốc trừ sâu được trộn lẫn với một chất thu hút thức ăn để nhử gián. Hiệu quả sẽ giảm nếu nguồn thực phẩm khác có sẵn.
BẪY KEO
Có thể được sử dụng để kiểm tra gián xâm nhiễm và hiếm khi đạt được hiệu quả kiểm soát tốt riêng.
PHUN KHÔNG GIAN
Trong trường hợp có thể dọn dẹp đồ, phương pháp phun không gian có thể được áp dụng như bình xịt, phun sương hoặc sương mù. Giúp hạn chế gián xâm nhập vào nơi trú ẩn và thường được sử dụng như một thuốc hỗ trợ cho xử lý bề mặt. Thuốc trừ sâu tác dụng hạ gục nhanh thường được sử dụng.
Điều quan trọng là áp dụng thuốc trừ sâu các khu vực cư trú, do đó đòi hỏi phương pháp kiểm soát khác nhau đối với các loài gián khác nhau.
PHƯƠNG PHÁP KIỂM SOÁT KIỂM SOÁT BẰNG BẢ
Đặt bả gián
Kiểm Soát Bằng Bả
- Đặt dọc theo đường chạy của hoặc gần nơi trú ẩn của gián
- Chỉ cần sử dụng một lượng nhỏ
- Sử dụng bả để thu hút khác với các cách dùng thuốc để xua đuổi chúng
- Thường xuyên theo dõi và đánh giá kết quả đạt được
Xem thêm:
Dịch vụ diệt gián tận gốc